عکس: سیدعلیرضا عالی
یکی از بناهای همدوره با عمارت شهرداری تبریز، خانه اردوبادی است که از دوران پهلوی اول به یادگار مانده است. خانهای با معماری متفاوت که در منطقه قدیمی شهر تبریز و در کنار جاذبههای معروفی از شهر واقع شده است. خانه اردوبادی تنها خانهای است که برخلاف خانههای آن دوره از سنگ و آجر بنا شده و خانه اعیان نشینی به حساب میآمد.
بررسیها نشان داده که قدمت خانه اردوبادی به سالهای ۱۳۰۷-۱۳۱۰ برمی گردد و اولین مالک آن پزشکی به نام موسی بیگ بوده که بخشی از خانه را به کلینیک خود تبدیل کرده بود. این خانه با شروع جنگ جهانی دوم تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت؛ خانه اردوبادی در این سالها به کنسولگری عراق در تبریز تبدیل شد و بعد از اشغال روسها تعطیل شد. سالها بعد، این خانه توسط دکتر اردوبادی خریداری و به کلینیک بیماران روانی تبدیل شد. کاربری این خانه در دهه پنجاه به چاپخانه و از دهه هفتاد تا به امروز به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تغییر داده شد.
همانطور که گفته شد، اهمیت و برجستگی این خانه به سبب معماری و ترکیب هنرمندانه آجر و سنگهای ساختمانی مثل سنگ تراکیت در بنای آن است. معماری خانه اردوبادی با تکیه بر معماریهای ایرانی قدیم ساخته شده، اکثر ویژگیهایی که در خانههای تاریخی دوره قاجار و صفوی هستند، در خانه اردوبادی نیز دیده میشوند. این خانه ۳ طبقه که در ۱۶۰۰ مترمربع ساخته شده مثل خانههای قدیمی حیاطی مرکزی دارد که همه اتاقهای ساختمان دید خوبی به آن دارند. ضمنا سنگهای تراکیتی که در ساخت این خانه استفاده شده از معدن اسپراخون تبریز استخراج شده اند.